„Czym są Autoschematy…?”
Czy wiesz jak zmieniają Twoje zachowanie?
Autoschemat jest naszym poczuciem tożsamości, jest to produkt pamięciowy o tym co mi się wydarzyło.
To rodzi nam tzw. „Efekt odniesienia do JA”. Ten efekt jest prosty. Po prostu lepiej zapamiętujemy informacje odnoszące się do „JA”.
Był pewien eksperyment podczas którego badani otrzymali kartkę z listą przymiotników.
Na drugiej, czystej kartce, mieli posegregować przymiotniki z listy na te, które pasują do badanego oraz na te, które pasują do jego mamy, babci, siostry, ojca, brata, wujka, kolegi, itd.
Po miesiącu badany pamiętał większość przymiotników, które w badaniu przypisał do siebie.
Jednocześnie nie pamiętał już prawie żadnych, które przypisywał do innych osób.
Wnioski:
- Aby skuteczniej zapamiętać coś, to pomyśl jak to odnosi się do CIEBIE.
- Albo wmontuj SIEBIE w to zjawisko.
I teraz czytaj uważnie dalej…
W 1981 przeprowadzono eksperyment Rusella Fazio oraz Victorii Falender (Aronson, 2012), w ramach którego podzielono badanych LOSOWO na dwie grupy.
W pierwszej grupie przeprowadzono wywiad, zadając badanym pytania takie jak:
– „Co byś zrobił, aby ożywić ludzi na domowej imprezie?”
– „Czy czujesz się od czasu do czasu samotny / samotna?”
– „Czy masz czasem tak, że chcesz spotkać się ze znajomymi bardziej, niż zwykle?”
– itp…
W zasadzie każdy czasem może tak mieć, dlatego większość odpowiada twierdząco.
W drugiej grupie przeprowadzono wywiad, zadając badanym pytania takie jak:
– „Co ci się nie podoba w hałaśliwych imprezach?”
– „Czy czujesz od czasu do czasu, że chcesz pobyć sam / sama?”
– „Czy masz czasem tak, że nie masz nastroju na spotkanie towarzyskie ze znajomymi?”
– itp…
Każdy czasem tak ma, stąd łatwo odpowiedzieć twierdząco na powyższe pytania, bo przywołują one przykłady w pamięci, które większość ludzi ma.
Następnie zbadano obie grupy.
Zmierzono towarzyskość (poziom ekstrawersji oraz introwersji, służy do tego np. test psychologiczny Eysenck’a „EPQ-R”).
- W pierwszej grupie większość osób uważała się za otwarte, towarzyskie, lubiące poznawać nowych ludzi i gotowych spędzić czas ze znajomymi i ceniących, że tylu ich mają.
- W drugiej grupie większość osób uważała się za osoby raczej lubiące własny klimat, małe grona, mające dystans do obcych i ceniących określone kontakty.
Dlaczego tak się stało, skoro ludzie zostali podzieleni do grup LOSOWO?
Co wpłynęło na zbudowanie postawy o sobie samych?
Wcześniejszy wywiad był czymś poprzedzającym badanie ich postaw, dlatego ich osądy były zgodne z odpowiedziami, jakich udzielali podczas wywiadu.
Zadziałała tu więc właśnie Heurystyka Dostępności.
O tym jaka działa heurystyka dostępności pisałem artykuł tutaj.
Ta postawa była chwilowa, bo wynikająca z heurystyki dostępności, czyli informacji najświeższych, a były nimi odpowiedzi udzielane na pytania.
Jednak była prawdziwa dla nich w tamtym momencie.
Dzięki odpowiedziom udzielanym w wywiadzie, badanym przychodziło do głowy więcej przykładów tego, że:
- lubią towarzystwo (grupa 1)
- lubią spokój (grupa 2)
Na podstawie tego, czego więcej przychodziło im na myśl, osądzili siebie podczas pomiaru tego jak bardzo są towarzyscy.
Odpowiadali zgodnie z tym co myśleli.
Myśleli to, czego więcej sobie przypominali.
Najwięcej przypominali sobie w świadomości tego o czym myśleli chwilę wcześniej – tzw. Efekt Świeżości (Aronson, 2012).
W związku z tym Autoschemat JA zadziałał tak, że uważali się za osoby bardzo towarzyskie lub mało towarzyskie, w zależności od pytań na jakie odpowiedzieli w wywiadzie.
Daniel Błaszczuk